Vize Krizi Nereye Kadar Gider

ABD nin Türkiye’ye koyduğu göçmenlik vizesi dışındaki tüm vize başvurularına yasağa karşı Türkiye’nin misillemesi sonucu iki ülke arasındaki kriz diplomasi alanına sıçradı. ABD tarafından 8 Ekim günü uygulamaya sokulan Vize yasağının, iki gün önce tutuklanan ABD Başkonsolosluğu sözleşmeli elemanı Metin Topuz ile ilgili olduğu tüm Uluslararası Medya tarafından belirtiliyor.

Ancak diplomasi alanında üst düzey bir uygulama olan vize yasağı gibi bir uygulamaya başvuran ABD nin Türkiye’ye gösterdiği tepki kuşkusuz sadece (diplomatik dokunumazlığı olmayan bir sözleşmeli personelin’ tutuklanmasının yarattığı bir sonuç değil. 7 Ekim günü Metin Topuz adlı Türk Vatandaşı ABD Konsolosluğu çalışanın gözaltına alınmasına ABD nin resmi yollardan yaptığı açıklama ise gelecek olan tepkinin beklenenin üstünde olacağı ve medya açıklamaları ile sınırlı kalmayacağının işaretiydi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD gezisi sırasında da dile getirilen Türkiye’de ‘FETÖ iltisaklı’ oldukları gerekçesiyle tutuklanan 10 ABD vatandaşının serbest bırakılması girişiminin sonuçsuz kalması üzerine ABD Kongresi iki hafta önce bir karar almış ve ‘Türkiye’deki ABD Vatandaşlarının hukuki güvenceden yoksun olduklarını’ belirterek bu kararı uygulamak üzere Dışişleri Bakanlığına havale etmişti. Bu nedenle Metin Topuz’un gözaltında bulunduğu sırada (henüz tutuklanmadan) yapılan ABD açıklaması öncelikle Topuz’un en azından tutuksuz yargılanması sonucunu elde etmeye yönelikti. Topuz’un tutuklanması kuşkuya yer yok ki ABD nin aldığı vize yasağının temel nedeni. İçindeki doğruluk payı bir yana bırakılarak (bu konuda alınmış mahkeme kararları yok) tutuklu 10 ABD vatandaşı olayı, vize krizinin tırmanma hızına bağlı olarak ‘Rehin Tutulan ABD Vatandaşları’  biçimine dönüştürülecektir. Dün yargılanmalarına başlayan ve 15 er yıl ceza istenen Avrupa ve Türk vatandaşlarından oluşan Amnesty İnternational üyelerinin hukuki durumu da gelecek tepkiler ve belki yaptırımların gerekçeleri arasında olacaktır.

   Türkiye Hazır mı ?

ABD ile Türkiye arasında başlayan diplomatik vize krizi çok daha fazla çeşitlenerek sürecektir. Bu yolla yaratılan tablo ise ilginçtir. ABD nin sınırlı viza yasağı uyguladığı Libya,Suriye,Irak, Yemen gibi iç yada ulusal savaşlar içinde olan ülkeler arasına dahil edilmiş oluyor Türkiye bu uygulama ile. Üstelik ABD vize vermediği ülkelerin herbirinde bir biçimde savaşların içinde bulunuyor. Bir yanda ABD nin başını çektiği NATO nun önemli üyelerinden biri olan Türkiye’nin hemen tüm savunma gücününün bu ittifaka bağlı olduğu bir gerçek. Bu nedenle ABD-Türkiye vize krizinin diplomasi alanından çıkar çıkmaz Askeri alanlara sıçrayacağı açıklıkla görülmelidir.

Sorun Türkiye’nin buna hazır olup olmadığı.

Mahir Tan                   LondraPosta-Londra