UÇAN SARAY VE DOLAR

19.09.2018

Katar’da bulunan üç dev jumbo uçaktan birinin Türkiye’ye gelmesi tartışma yarattı.Uçak Türkiye’ye hibe mi edildi, yoksa satıldı mı? İki katlı, toplantı salonu, oturma odaları, yatak odaları olan 76 metre uzunluğundaki süper lüks Boeing 747 – 8 VIP jumbo jet uçakla ilgili Tayyip Erdoğan’ın söylediklerine bakalım: “Katar bu uçağı satıyordu. Hatta bu rakam 500 milyon dolar civarındaydı. O esnada biz de ilgilendik.Katar Emiri bundan haberdar olunca uçağı Türkiye’ye hibe etti… Ben Türkiye’den para almam dedi…” Şimdi satır aralarından “O esnada biz de ilgilendik.” sözünü çekelim.Birincisi uçak satılık. Biri ilgileniyor ve satışı yapan firma ile temasa  geçiyorsa parayı bastırıp uçağı satın almayı düşünüyor demektir. Bu kadarı dahi yeter. Bu pahalı uçağı satın alma planı oluşmuş. Herhalde benim ilgilendiğimi Katar Emiri duyarsa bana karşı olan sevgisiyle uçağı parasız hediye eder diye mi düşündü! Yoksa hibe söz konusu olmasaydı uçağın bedeli ödenecek miydi?

İkincisi uçağın bedeli ödendiyse ödeme nasıl gerçekleşti! THY mı, bir Bakanlığın bütçesinden mi, örtülü ödenekten mi, yoksa başka bir kaynaktan mı? Başka kaynak birçok spekülatif yorumlara açıktır.

Üçüncüsü uçağın pazarlamasını yapan acentenin komisyonunu kim ödedi? Hibe veya satış acenteye komisyon ödenmelidir. 500 milyonluk satış sonunda kabaca %1 ile 5 arasında yani 5 milyon ile 25 milyon dolar arası bir komisyon ödenmesi de gerekir. Bu komisyonu damı Katar Emiri ödedi? Ayrıca acente ile temas kurulduğunda uçağın satıldığını söylemiştir.  

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Sözcüsü Faik Öztrak, Katar Emiri’nin hediye ettiği uçakla ilgili “Hibe edilen her şeyin mutlaka kaydı olur. Hazine envanterine geçer. Hibe mektubu, hibe anlaşması olur.” dedi. Bu kaydın gösterilmesi isteğinde bulundu. Henüz bunun da cevabı yok. Uçak hibe ise Uçak hibe ise Katar Emiri’nin karşılığında ne gibi beklentileri vardır?  

Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik kriziyle başa çıkması gereken Türkiye’nin bu uçak kriziyle tanışması öfkeli boğa gibi burnundan soluyan halkın büyük tepkisine hedef olacağı şüphesizdir. Tasarruf yapmamız ve kemer sıkmamız gerektiğini sıkça tekrarlayan AKP hükümeti, “Halka verir talkımı, kendi yutar salkımı” Atasözünün ne kadar doğru olduğunu ispatlarcasına yeni bir örnek ekleyecektir. İtibarına büyük önem veren Saray fedakarlıkta halkın yanında olma gereğini duymuyor.  

THY envanterinde olmayan bu uçağın pilotunu yetiştirmek için birkaç ay önce ilan verildiği ortaya çıktı. Demek ki konunun birkaç ay öncesine giden bir mazisi de var. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu görüşmelerin geçtiğimiz Ocak ayında başladığını iddia etti.

Bu tartışmadan haklı çıkmak için her türlü yolsuzluk araştırmasını yapacak olan muhalefet partileri iddialarında haklı çıkar ve uçağın para ödenerek satın alındığını ispat edebilirlerse AKP yerel seçimlerin arifesinde ve hızla değer kaybeden dolar ve diğer etkenlerle ortaya çıkan ekonomik krizin ortasında kapanması zor bir yara almış olur. Halk arasında söylendiği gibi “Bedava peynir fare kapanında olur.” sözü de muhalif kesimin iddiasına arka çıkıyor. 500 milyon dolar değer taşıyan bir uçağın hediye olarak verileceğini düşünmek insan aklının peşinen ret edeceği bir anormallik görünümü sergiliyor.

Sayısız Saraylar, Uçan Saraylar ve özel arabalar… Lüks, şatafat, israf, uçan dolarla ülkenin ödenemeyen dış borçları…

Ekonomik yıkıntı… 

Saygılarımla

Erol Başarık  (Ekonomist)   Reform 2000 Party’si Genel Başkanı – İngiltere