Cumhuriyet’in coğrafi resmi
Cumhuriyet’in coğrafi resmi
‘Yeniçağ’ gazetesi yazarlarından Kürşat Zorlu 3 Ocak günü yayınlanan bir yazısında önemli bir analiz yapmış. Zorlu, son üç seçim ortalamalarını gözönüne alarak Türkiye’de seçmen eğilimi konusunda aydınlatıcı bir tablo çiziyor. Yazarın KONDA araştırma şirketi verilerine göre hazırladığı tabloda çok ilginç bir görüntü ortaya çıkıyor; Güneydoğu Anadolu’daki 9 ilde AKP nin aldığı oy oranı %44.Bu bölgede ikinci büyük parti olan HDP nin oyları ise %33. Kalan oylardan bir bölümü MHP %4.3, CHP ise % 8.5 gibi ihmal edilebilecek oranda paylaşıyorlar. Doğu Anadolu’da yer alan 14 ildeki oy dağılımıda çok farklı sonuçlar vermiyor; AKP %45.4, HDP %25.1. Doğu Anadolu illerinde MHP % 11 oy alırken, anamuhalefet partisi CHP nin oyları % 8 olarak görülüyor. Özetle, Fırat’ın doğusu Kemalist Cumhuriyet ile kavgalı partilere oyların % 70 ini veriyor. İlk günlerini yaşadığımız 2015 yeni bir genel seçim yılı olduğu gibi,bu iki bölgede,Cumhuriyet’in laiklik ve ulasal devlet temel ilkelerini açık bir biçimde hedef alan gelişmelerin giderek yükseldiği bir döneme tekabül ediyor. Ne var ki unutulmaması gereken nokta; Bu iki bölgede kullanılan oyların sadece 5. 756 bin olması. AKP bunun 2.7 milyonunu HDP ise yaklaşık 2.200 binini alıyor. 2014 Belediye seçimlerinde kullanılan oy sayısının yaklaşık 46 milyon olduğu düşünülürse, bu iki bölgenin Türkiye genelindeki öneminin 1/ 7 olduğu ortaya çıkar. Bu da ‘Cumhuriyetimizin öyle zannolunduğu gibi güçsüz olmadığını’ gösterir açıkça..
Türk toplumunun ‘günebakan’ yüzü
2015 haziran ayında yapılacak genel seçimin Cumhuriyet yönetimi, laiklik ve ulus-devlet yapısında değişmeler yaratabilecek kapasitede bir seçim olacağı söylentisi yaygın. Ülke içinde yaratılan görüntü, dışarıdan pompalanan yeni siyasi haritalar yoluyla bu söylentileri oy sandıklarına kanalize etme çabasında. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da halkın verdiği oyların büyük çoğunluğunu paylaşan İktidar Partisi ile HDP bu görüntünün başlıca mimarları. Türkiye’nin 23 ilini kapsamına alan bu bölgede son aylarda yasa dışı olarak gerçekleştirilen ‘konsolidasyon’ da düşünüldüğünde eski üç seçimden daha farklı bir sonuç beklemek gerçekçi olmayacaktır. Kalan 6/7 ye bakalım.
Türkiye nüfusunun % 75 i Anadolu’nun Fırat batısında kalan kesiminde ve Trakya’da yaşıyor. 2104 Belediye seçimlerinde İstanbul’da 9 milyon,Ankara’da 3.2 milyon,İzmir’de 2.6 milyon oy kullanılmış olması tayin edici ağırlığın büyük kentler ve yoğun sahil kentlerinde bulunduğunu herkese anlatmaya yetiyor. Cumhuriyet’in kurucusu olan Türk toplumunun, siyasi eğilim açısından, belkemiği bu kentlerde yaşayan milyonlardan oluşuyor. İşte ‘günebakanların’ açıldığı topraklar da burasıdır.
Oylarını aldığın insanlara karşı sorumluluk
Muhalefet partileri CHP ve MHP geçtiğimiz son üç seçim ortalamalarına göre, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yok sayılırlar. MHP yaklaşık olarak izlediği siyasi çizgide fazla zigzaglar yaratmadan, benzer sonuçlarla ayrılmış seçimlerden.
2015 Genel seçiminde ‘ameliyat masasına yatırılacak’ olan siyasi parti ise şimdilik anamuhalefet partisi olarak görünen CHP olacaktır. Zira bu parti 2014 Belediye seçimlerinden sonra yaşanan operasyonlarla tarihinde gördüğü en büyük ‘siyasi eksen kayması’ sonucu artık ‘Y’CHP olarak adlandırılma ile sonuçlanan bir yönetim mekanizması kurmuştur. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da toplam olarak ortalama % 8.5 oranında oy alan CHP,oylarının ezici çoğunluğunu büyük kentler ve sahil kentleri halkından almıştır. Cumhuriyet’in kurucu partisi adını taşıyan CHP, onun temel ilkeleri olan 6 oku, son 6 ay içinde, ‘yeniden yorumlayacağı’nı Genel Başkanının ağzından açıklamıştır. Kuşkusuz, bu partinin yoğun olarak oy topladığı yerleşim alanlarında yaşayan Cumhuriyet’in seçmenide bu partiyi ‘yeniden yorumlayacaktır.’
Tekil,Ulus-devlet ilkesine dayalı Cumhuriyet’in kurucuları ile ‘kan bağına dayalı’ bir bağlılık içindeki Batı Anadolu ve Trakya halkından oy alıp, oy alamadığı Güneydoğu Anadolu nüfusunun ‘anadil eğitimi ve özerklik programlarına’ hariçten gazel okuyan CHP, gelecek ilk seçimde bunun sonuçlarına katlanacaktır. 2015 genel seçimi, Doğu ve Güneydoğu sandıklarında değil ama ‘günebakanların açtığı’ Anadolu topraklarında alt üst oluş anlamındaki büyük sürprizlere gebedir.
Mahir Tan LondraPosta- Londra