Barzani ; Gelecek için de Söz vermiyorlar

25 Eylül günü yapılacağı ilan edilen ‘Kürdistan Referandumu’ ve Batı Temsilcileri ile yapılan ‘erteleme görüşmeleri’ şimdilik sonuç vermedi. Barzani ve Hükümeti ‘ABD-İngiltere ve Birleşmiş Milletler^temsilcileri tarafından verilen garantileri yeterli bulmadıklarını söyleyerek teklifi reddetti. İki taraf yetkililerinin yaptıkları açıklamalara dayanarak hazırlanan bir değerlendirme de ‘Arap Weekly’, Barzani tarafının red kararını ‘ Kürt  referandumunun zamansız olduğunu söylüyorlar. Ancak gelecekte ne zaman uygun olacağı konusunda da hiç bir garanti vermiyorlar’ açıklamasına dayandırıyor.  11 Eylül Günü ABD nin Temsilcisi McGurk ile Barzani arasında Erbil’de yapılan toplantıdan üç gün sonra Dohuk’ta ABD-İngiltere ve BM temsilcileri ile yapılan toplantı da,yapılan açıklamalara göre, Barzani’yi tatmin etmeye yetmedi. Barzani’nin ‘Batı’nın  referandum sonuçlarını kabul garantisi içeren ilerideki bir tarih’ istemi de her iki toplantıda cevapsız bırakıldı.

     Trump; ‘Yeni Uluslar İnşa Etmeyeceğiz’

Kuzey Irak’ta yapılması planlanan Ayrı Devlet Referandumu’na günler kala sonuçsuz kalan ABD-İngiltere temsilcileri ile yapılan toplantılar, bu iki devletin ‘kendi işgalleri sonucu kurdukları,bugüne kadar yaşattıkları,silahlandırdıkları ve halen silahlandırmaya devam ettikleri’ bir bölge yönetimini kontrol edemedikleri sonucunu veriyor. Fazla inandırıcı görünmeyen bu değerlendirme olaya bir tür ‘kayıkçı döğüşü’ olarak bakan görüşlere hak verdiyor. ABD nin Orta-Doğu ülkelerinde uzun süre Büyükelçilik yapmış politikacılarından David Mack’ın değerlendirmesi ise oldukça kapsamlı ve düşündürücü. Mack ; ABD nin Barzani Referandumuna bakışını belirleyen en önemli faktörün Başkan Trump’ın getirdiği ‘Yeni Uluslar İnşa etmeme’ prensibi olduğunu kaydediyor.  ‘Yeni Uluslar İnşa Etmemek’ politikası, ABD nin Orta-Doğu’da Rusya’nın devreye girişi ve İran’ın giderek bölgede artan ağırlığı düşünüldüğünde, daha çok, ‘kontrol edemeyeceğimiz yeni uluslar inşa etmeyelim’ biçiminde anlaşılmalı. Zira bölgede Türkiye,Irak,İran arasında sıkışmış, deniz çıkışı olmayan bir ‘yeni İsrail’i yaşatmak için  ABD nin gireceği risk, belki tüm askeri harcamalarını aşan bir faturayı üstlenmeyi gerekli kılar.

       Yalnızca Rusya destekliyor

Dünya Uluslararası politikasında, Kuzey Irak Referandumu konusundaki gerçek bilmece varlığını ABD nin Irak’ı askeri işgaline borçlu ve onun para ve silahı ile kurulan bir bölgenin,devletleşme çabasının ABD nin can düşmanı Rusya tarafından destekleniyor olması. Geçtiğimiz temmuz ayında faaliyete geçen ve ilk iş olarak Rusya’da ofis açan ‘Referandum Yüksek Konseyi’ üyesi ve eski ‘Irak Dışişleri Bakanı’ Hoşyar Zabari , ‘Rusya’nın desteği bize Bağımsızlık referandumu için cesaret verdi’ açıklamasını yapıyordu. Ayni konseyin bir başka üyesi Safeen Dizayi de bu yılın haziran ayında (referandumdan 4  ay önce) Rusya ile 20 yıl geçerli çok önemli petrol ve doğalgaz arama ve çıkarma anlaşmaları imzaladıklarını belirtiyordu. Halepçe ve  Shakal bölgelerinde Gazprom ve Rosneft gibi Rus devlet tekelleri ile imzalanan kontratlar Rusya için bütün Dünya’nın  karşı çıktığı bir  referandumu desteklemek için yeterli görünüyor.

Bize göre 25 Eylül günü bu referandumun yapılması, ancak, Barzani rejiminin alınacak devlet olma kararının ‘UYGULANMAYACAĞI’ garantisi ile mümkün olabilecektir. Dünya; Eline silah verilen  bir aşiret reisinin ortalığı kana bulamasına seyirci kalacak kadar sorumsuz olamaz.

Mahir Tan         LondraPosta-Londra